SPA: Salus Per Aquam

Nihat AYÇEMAN
Son zamanlarda insanlar onun hakkında çok şey konuşmaktadırlar, fakat nedense bir çok kişi SPA sözcüğünün gerçekten ne anlama geldiğini tam olarak bilmemektedir. SPA kavramını daha iyi anlamak için bazı kelime ve ifadeleri açıklamak gerekiyor.

SPA ifadesi ile ilgili bazı kavramlar:

SPA=“Salus Per Aquas”=“Su ile Sağlık”

Espa: Wallon dilinde çeşme
Spa: Belçika’da ünlü kaplıca kenti
Spaw:Eski İngilizcede kaplıca
Spa: İngilizcede kaplıca

Yukarıdaki terimlerden anlaşıldığı gibi, kısaca, “su ile gelen sağlık” anlamını veren “SPA” sözcüğü ile ilgili aynı anlamı taşıyan fakat, farklı şekillerde yazılan kelimeler görmek mümkündür.

Örneğin;
“Salus Per Aquam”. “Sonus Per Aqua” Salut Per Aqua” Sanitas Per Aquas” bu sözcüklerin ortak anlamı; Latince’de, su ile gelen sağlık, sudan gelen sağlık anlamını vermektedir.

Latince “Sanitas”, “Sağlık”, “Aqua”, “Su” kelimelerinin birleşimi sudan veya suyla gelen sağlık olarak bilinmektedir.

Genel anlamda; sağlığı, zindeliği, estetik ve güzelliği, iyileşmeyi su ve suyun iyileştirici gücüyle kazanma denebilir. Aslında SPA terimini “SU TEMELLİ UYGULAMALAR” olarak tanımlarsak daha doğru ifade etmiş oluruz.

SPA yukarıdaki anlamlarının yanı sıra, bireye bedensel ve ruhsal açıdan iyileştirme ya da tarapi hizmeti sunmayı amaçlayan merkez anlamına da gelmektedir.

Kişilerin problemlerine göre her türlü ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılayan ve sağlıklarının daha iyiye gitmesi amacıyla kurulan sağlık ve güzellik merkezlerine bile Spa adı verilmeye başlandı. Yani, sağlık merkezi, sağlık kulübü, dinlence ve tarapi merkesi anlamına gelmektedir.

Kelime anlamından daha geniş bir kapsama sahip olan SPA günümüzde yalnızca su ve çamur terapilerini değil sıcak su havuzu, çeşitli masaj terapileri, aroma terapileri, güzellik ve bakım gibi sağlık kür hizmetleri veren tesislere verilen bir isim olup su ile iyileşme, suyun kullanımından gelen sağlık, suyun sıcak, soğuk ve farklı biçimlerdeki akıtma, damlama, püskürtme gibi uygulamaları ile kazanılan dinlenme ve ferahlama duygularının edinildiği bütünleyici terapi anlamında da kullanılmaktadır.

Farklı isimler altında hizmet vermesi gereken çok çeşit merkeze Spa adının verilmesi acaba ne kadar doğru ve gerçekçidir. Gerçek Spa anlamını taşıyan ve gerçek Spa konseptine uygun olan merkezlerin kriterleri ile sadece ismi Spa olan bir merkezin kriterleri bir birine ne kadar uyuyor acaba?

Uluslararası SPA Birliğinin yapmış olduğu sınıflama ve tanımlar aşağıda verilmiştir. Buradaki sınıflamada adı geçen SPA çeşitlerinden bazıları, SPA konseptine uygunlukları ve gerçek SPA tanımına uyumları ise tartışılabilir.

1. Kulüp Spa:
Fitness gibi sağlık hizmetlerini sunan kulüplerdir. Ayrıca günlük kullanıma dayalı Spa hizmetleri de sunulmaktadır.

2. Yolcu Gemisi-Cruise Spa:
Bir yolcu gemisinde verilen wellness hizmetleri yanında Spa menüsü de bulunan kulüpler olup profesyonel tedaviler, kişisel egzersiz ve terapi programları sunulmaktadır.

3. Günlük Spa:
En yaygın Spa türü olup günlük Spa hizmetleri sunulmaktadır.

4. Ziyaret/Tatil Yeri-Destinasyon Spa:
Fiziksel sağlık ve eğitim amaçlı profesyonelce yönetilen hizmet programları ile yerinde konaklama yapılması yoluyla sağlığın iyileştirilmesine yönelik hizmetler sunulmaktadır.

5. Sağlık/Medikal/Tıbbi Spa:
Geniş kapsamlı sağlık ve wellness bakımlarını, geleneksel Spa hizmetleri ile birlikte alternatif ve modern tedavi hizmetlerinin verildiği merkez olup sağlık personeli tarafından verilen uygulamaları da kapsar.

6. Termal/Mineral/Kaplıca Spa:
Kaynağından alınarak kullanılan doğal mineral,ter mal veya deniz suyu ile yapılan wellness – spa hizmetlerini ve hidroterapi uygulamalarını kapsar.

7. Tatil/Dinlenme Yeri/Otel/Resort Spa:
Bir tatil yeri veya otel içinde yerleşik şekilde profesyonelce yönetilen spa hizmetlerinin, sağlık ve iyileştirme ünitelerinde spa mutfağı menü seçeneklerinin günlük veya daha uzun süreli sunulması olup wellness ve fitness hizmetlerinin de sunulmasını kapsar.

Hangi Spa ya da Spa Hangisi?

SPA teriminin gerçek anlamını içeren “sudan gelen sağlık” görüşüne sadık kalarak Spa tedavileri ve yöntemlerini açıklayacak olursak, SPA adı altında her yerde yetersiz ve bilgisiz hizmet veren merkezler, salonlar kadar basit olmadığı anlaşılacaktır.
Sudan Gelen Sağlık olduğuna göre, tedavilerin su ile yapıldığı ve suyun şifa amacıyla kullanıldığı merkez ya da uygulamaların olması, SPA anlayışı için daha doğru olacaktır.

Ancak, SPA sektörü ticari sektörün tekelinde yön bulduğu için yanlış anlamlara ve yönlere kaymış bulunmaktadır. Yani neredeyse suyun hiç bulunmadığı ve kullanılmadığı merkezler ve uygulamalara dönmüştür. Doğal olmayan ürünler, modern teknolojinin elektronik cihazlarıyla donatılmış merkezler ve uygulamalar, SPA’yı bilmeyen ve SPA hakkında yetersiz bilgiye sahip olan insanları da yanlış bilgilendirmekte ve yönlendirmektedir. Bu ve benzeri olumsuz gelişmeler SPA anlayışını gerçek anlamının dışına taşımıştır ve farklı bir yöne çekmiştir.

Sonuç olarak, günümüzün anlayışı ile SPA, çeşitli uygulamaların yapıldığı merkez adını almıştır, yani bildiğimiz “sağlık kulübü”, “güzellik merkezi”, güzellik salonu, masaj salonu, fitness merkezi” sağlık merkezi” gibi adların yerini almış bulunmaktadır. Buna karşın Türkiye’de SPA terimi resmi olarak henüz tanınmamaktadır, SPA merkezini tanımlayan hiçbir yönetmelik henüz mevcut değildir. Anlıyacağınız, SPA adını kullanan tüm işletmeler yasal olmayan, gayri resmi bir isimle ticari rekabette avantaj sağlamaya çalışmaktadır. Belki de, bu şekliyle insanlara daha cazip geliyor. Yoksa, insanlar eğer 5 yıldızlı otellerin bünyesinde bulunan donanımlı merkezleri Masaj Salonu olarak biliyor olsalardı belki de daha az giderlerdi. Acı ama gerçek. Herkesin anlayışla karşılayacağını diliyorum.
Sevgi ve saygılarımla…
Nihat Ayçeman